Regiony

Polska

Rynek elektromobilności w Polsce

Polska jest największym rynkiem motoryzacyjnym regionu CEE z flotą liczącą prawie 10% unijnego parku samochodów osobowych i dostawczych, a także niemal 18% pojazdów ciężarowych. Na koniec 2022 r. zaledwie 0,3% pojazdów zarejestrowanych w Polsce było wyposażone w napęd elektryczny. To m.in. konsekwencja stosunkowo późnego wdrożenia instrumentów sprzyjających rozwojowi elektromobilności przez administrację publiczną.

Kluczowym aktem prawnym regulującym polski rynek zeroemisyjnego transportu jest Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, która obowiązuje od 2018 r. Akt prawny wprowadza podstawowe definicje, określa role kluczowych uczestników rynku e-mobility, nakłada na administracje centralną i jednostki samorządu terytorialnego obowiązki w zakresie elektryfikacji floty i rozwoju ogólnodostępnej infrastruktury ładowania, reguluje ustanawianie stref czystego transportu, jak również wdraża katalog zachęt adresowanych do nabywców i użytkowników samochodów z napędem elektrycznym.
Na koniec 2022 r. park osobowych i dostawczych samochodów całkowicie elektrycznych w Polsce liczył ok. 34 tys. szt., a liczba nowo zarejestrowanych, osobowych BEV wyniosła 11,3 tys. szt. (wzrost o 84% r/r). Samochody zeroemisyjne w Polsce są zwolnione z akcyzy, a ich użytkownicy mają m.in. prawo do jazdy po buspasach oraz do darmowego parkowania w płatnych strefach.
W 2020 r. w Polsce wprowadzono pilotażowe programy dofinansowania do nabycia BEV, zaś w lipcu 2021 r. został uruchomiony program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej „Mój Elektryk”, który przewiduje dopłaty do 27 tys. zł (samochody osobowe) i do 70 tys. zł (samochody dostawcze). NFOŚiGW na początku 2022 r. uruchomił również program dotacji do infrastruktury ładowania. Na koniec 2022 r. w Polsce funkcjonowało ok. 2,6 tys. ogólnodostępnych stacji ładowania (ponad 5 tys. punktów). Liczba nowo zainstalowanych punktów ładowania wyniosła ponad 1,2 tys. (wzrost o 8% r/r).
Wczesny etap rozwoju zeroemisyjnego transportu, wielkość rynku motoryzacyjnego, a także znaczny kapitał ludzki i możliwości przemysłu (m.in. w zakresie produkcji akumulatorów litowo-jonowych, autobusów elektrycznych czy stacji ładowania) sprawiają, że potencjał polskiego sektora elektromobilności jest bardzo znaczny. Na podstawie prognoz, do 2030 r. łączna liczba osobowych i dostawczych samochodów zarejestrowanych w Polsce wzrośnie względem roku 2022 prawie 28-krotnie, zaś sieć ogólnodostępnych punktów ładowania powiększy się niemal 20-krotnie.
W Polsce już teraz odnotowywany dynamiczny rozwój branży e-mobility. Firmy prowadzące działalność w Polsce są obecne w wielu obszarach sektora elektromobilności. Dotyczy to przemysłu wydobywczego i przetwórczego (przede wszystkim miedzi), produkcji pojazdów zeroemisyjnych, przeznaczonych do nich podzespołów i oprogramowania, jak również sektora elektroenergetycznego, branży usługowej, czy też recyklingu.
Na szczególne wyróżnienie zasługują dwa obszary. Pierwszym z nich jest branża bateryjna. Według BNEF Polska jest liderem łańcucha dostaw akumulatorów li-ion w Europie oraz wiceliderem na świecie, odpowiadając za 6% światowej produkcji. Drugim ważnym obszarem jest produkcja autobusów elektrycznych. W latach 2017-2022 r. z Polski na inne rynki trafiło 27,4% wszystkich e-busów łącznie wyeksportowanych z Unii Europejskiej. Na podstawie prognoz, sektor e-mobility może odpowiadać za nawet 6% polskiego PKB do 2050 r.

Czechy

Udział procentowy BEV w rejestracji nowych samochodów osobowych w Czechach

Czechy dysponują rozwiniętą bazą produkcyjną pojazdów elektrycznych. Co 10 samochód produkowany w tym kraju jest wyposażony w napęd elektryczny. W Czechach nie obowiązuje na poziomie ustawowym akt prawny normujący w kompleksowy sposób rynek elektromobilności. Obszar regulacyjny w sektorze e-mobility opiera się o liczne strategie, ustawy oraz plany polityczne.

W 2022 r. w Czechach było zarejestrowane łącznie ok. 15,5 tys. samochodów elektrycznych (wzrost o 58% r/r), a liczba nowo zarejestrowanych osobowych BEV wyniosła ok. 3,9 tys. szt. (wzrost o 47% r/r). Katalizatorem rozwoju parku samochodów elektrycznych w Czechach jest m.in. realizowany w ramach Narodowego Programu Ochrony Środowiska, system dopłat do zakupu pojazdów elektrycznych. Ponadto użytkownicy samochodów elektrycznych w Czechach są zwolnieni z podatku drogowego. Przedsiębiorcy mogą liczyć także na obniżenie podstawy opodatkowania dla pojazdów BEV i PHEV (od 1% do 0,5% ceny katalogowej brutto miesięcznie) oraz skrócenie okresu amortyzacji wallboxów, wolnostojących stacji ładowania i odpowiednich urządzeń dystrybucji energii elektrycznej (z 10 do 5 lat).
Wraz z rozwojem parku pojazdów postępuje rozbudowa infrastruktury ładowania. Na koniec 2022 r. w Czechach funkcjonowało ok. 1,4 tys. ogólnodostępnych stacji ładowania (2,6 tys. punktów). Liczba nowo zainstalowanych punktów ładowania przekroczyła 770 (wzrost o 42% r/r). Przewiduje się, że do 2025 r. liczba pojazdów elektrycznych we flocie Czech wzrośnie do ok. 52 tys., a do 2030 r. osiągnie poziom 188 tys.

Słowacja

Udział procentowy BEV w rejestracji nowych samochodów osobowych na Słowacji

Słowacja wyróżnia się w regionie CEE w obszarze elektromobilności przede wszystkim rozwiniętym przemysłem motoryzacyjnym. Ok. 1,6 na 10 samochodów produkowanych w tym kraju jest wyposażonych w napęd elektryczny. Na Słowacji nie obowiązuje na poziomie ustawowym akt prawny normujący w kompleksowy sposób rynek elektromobilności. Obszar regulacyjny w sektorze e-mobility opiera się o liczne strategie, ustawy oraz plany polityczne. W 2022 r. na Słowacji zarejestrowane było łącznie ok. 6 tys. samochodów elektrycznych (wzrost o 62% r/r), a liczba nowo zarejestrowanych osobowych BEV wyniosła ok. 1,4 tys. szt. (wzrost o 26% r/r).

Rząd w Bratysławie zdecydował się na wprowadzenie systemu wsparcia nabywców pojazdów zeroemisyjnych w 2016 r. Nabór został wznowiony w 2019 r. Na Słowacji obowiązują również inne zachęty adresowane do nabywców BEV, takie jak przywileje podatkowe. Równolegle do rozwoju floty pojazdów elektrycznych na Słowacji postępuje rozbudowa infrastruktury ładowania. W 2022 r. stacje ładowania AC funkcjonowały w 576 lokalizacjach a stacje ładowania DC w 331. Liczba lokalizacji, w których uruchomiono infrastrukturę ładowania w 2022 r., wyniosła 347 (wzrost o 334% r/r). Rozbudowę infrastruktury ładowania na Słowacji wspiera E-Mobility Action Plan, którego budżet wynosi 46 mln euro.
Słowacja – jako wschodzący rynek e-mobility – dysponuje znacznym potencjałem pod kątem dalszej elektryfikacji floty. Na podstawie prognoz słowackiego stowarzyszenia pojazdów elektrycznych SEVA, do 2025 r. flota osobowych BEV na Słowacji wzrośnie do 22 tys. szt., a do 2030 r. osiągnie poziom 213 tys. szt.

Litwa

Udział procentowy BEV w rejestracji nowych samochodów osobowych na Litwie

Litwa w regionie CEE wyróżnia się najwyższym udziałem rejestracji samochodów elektrycznych (5,32%) w flocie nowych pojazdów. Kluczowym aktem prawnym regulującym litewski rynek zeroemisyjnego transportu jest Ustawa o paliwach alternatywnych, która obowiązuje od 2021 r. Ustawa wprowadza podstawowe definicje, określa role kluczowych uczestników rynku e-mobility, nakłada na administracje centralną i jednostki samorządu terytorialnego obowiązki w zakresie elektryfikacji floty i rozwoju infrastruktury ładowania oraz reguluje zasady działania funduszu zrównoważonej mobilności, którego celem jest finansowe wsparcie realizacji inwestycji sektora paliw alternatywnych.

Na koniec 2022 r. park samochodów całkowicie elektrycznych na Liwie liczył ok. 7,3 tys. szt., a liczba nowo zarejestrowanych, osobowych BEV wyniosła ok. 1,4 tys. szt. (wzrost o 17% r/r). Od 2022 r. Litwini mogą wnioskować o dopłatę do zakupu nowego oraz używanego samochodów elektrycznego z środków Funduszu Modernizacyjnego którego budżet na lata 2022-2026 wynosi 50 mln euro. Kwota subsydiów dla osób fizycznych została ustalona na poziomie 5 tys. euro (pojazdy nowe) i 2,5 tys. euro (pojazdy używane), natomiast dla przedsiębiorców w wysokości 4 tys. euro
Elektromobilność na Litwie wspierana jest także przez liczne ulgi i zwolnienia m.in. natury podatkowej. Użytkownicy pojazdów elektrycznych mogą także korzystać ze zniżek lub zwolnień za opłaty parkingowe w wielu miastach. Na koniec 2022 r. na Litwie funkcjonowało ok. 428 ogólnodostępnych stacji ładowania (blisko 900 punktów).

Węgry

Udział procentowy BEV w rejestracji nowych samochodów osobowych na Węgrzech

Węgry są ważnym centrum badawczo-rozwojowym regionu CEE skupiając liczne inwestycje branży bateryjnej. Na koniec 2022 r. moce produkcyjne akumulatorów litowo-jonowych na Węgrzech wyniosły 38 GWh, co plasuje ten kraj w światowej czołówce producentów akumulatorów. Na Węgrzech nie obowiązuje na poziomie ustawowym akt prawny normujący w kompleksowy sposób rynek elektromobilności. Obszar regulacyjny w sektorze e-mobility opiera się o liczne ustawy, rozporządzenia oraz plany polityczne.

Na koniec 2022 r. park samochodów elektrycznych (BEV+PHEV) liczył ok. 64 tys. szt., a liczba nowo zarejestrowanych, pojazdów wyniosła ok. 9,6 tys. szt. (wzrost o 51% r/r) z czego 4,7 tys. stanowiły pojazdy w pełni elektryczne (BEV). Węgierscy nabywcy pojazdów elektrycznych zwolnieni są z opłaty rejestracyjnej oraz podatku od pojazdu.
Firmom przysługuje ponadto zwolnienie z podatku od pojazdu służbowego. W licznych miastach, na mocy decyzji lokalnych samorządów, pojazdy elektryczne zwolnione są z opłat parkingowych oraz mogą otrzymać zezwolenie na wjazd na obszary ograniczonego ruchu samochodowego, np. na tereny o wyjątkowych walorach przyrodniczych.
Od 2016 r. na Węgrzech zrealizowano kilka naborów do programu wsparcia finansowego zakupu pojazdów elektrycznych zarówno dla osób fizycznych, jak też dla firm i instytucji publicznych. Równolegle do rozwoju floty pojazdów elektrycznych, na Węgrzech postępuje rozbudowa infrastruktury ładowania.
Na koniec 2022 r. w tym kraju funkcjonowało ok. 2,2 tys. ogólnodostępnych stacji ładowania (blisko 4,5 tys. punktów). Liczba nowo zainstalowanych punktów ładowania w 2022 r. wyniosła 644 (wzrost o 17% r/r).